Niedoczynność kory nadnerczy

Pierwotna niedoczynność kory nadnerczy - inaczej choroba Addisona, jest skutkiem postępującego uszkodzenia nadnerczy.  Częstość występowania pierwotnej niedoczynności kory nadnerczy w populacji rasy białej wynosi 40-110/milion. Zachorowanie następuje zwykle w 30 lub 40 roku życia. Kobiety chorują częściej niż mężczyźni. Najczęstszą przyczyną choroby jest proces autoimmunologiczny.

U 50% chorych występują przeciwciała skierowane przeciw antygenom nadnerczowym. Większość przeciwciał powoduje niszczenia nadnerczy, niektóre z nich blokują wiązania ACTH ze swoistymi receptorami. Czasem u chorych obserwuje się także przeciwciała przeciwko tarczycy lub gonad. Może wtedy dojść do przewlekłego limfocytowego zapalenia tarczycy lub przedwczesnego wygasania czynności gonad. Niedoczynność nadnerczy pojawia się często w przebiegu zakażeń, np. wirusem HIV.

W celu zdiagnozowania choroby wykonuje się wiele testów. Obejmują one pomiar kortyzolu i aldosteronu we krwi i w moczu. Sprawdza się również zdolność nadnerczy do zwiększenia produkcji kortyzolu po podaniu ACTH. W prawidłowych warunkach poziom ten znacznie wzrasta. W chorobie Addisona nie obserwuje się takich zmian.

Wszyscy chorzy na niedoczynność kory nadnerczy wymagają właściwego leczenia substytucyjnego glikokortykosterodiami, np. hydrokortyzonem, oraz mineralokortykosteroidami. Aby naśladować normalny dobowy rytm czynności nadnerczy, 2/3 dawki podaje się rano, a resztę w późnych godzinach popołudniowych. Poprzez pomiar ciśnienia tętniczego i stężenia elektrolitów można ocenić skuteczność leczenia. U osób z dużą potliwością należy zwiększyć dawkę fludrokortyzonu.

Możliwe powikłania:

• Przełom nadnerczowy - gwałtowny spadek ciśnienia krwi, osłabienie, biegunka, wymioty, gorączka lub obniżenie temperatury ciała, omdlenie; najczęściej jest wywołany przez uraz lub chorobę
• Błędne zdiagnozowanie u chorego na chorobą Addisona choroby psychicznej
• Zmniejszona odporność na infekcje

Wtórna niedoczynność kory nadnerczy - związana jest z niedoborem ACTH spowodowanym długotrwałym leczeniem glikokortykosteroidami. Może się łączyć z niedoczynnością przysadki. Występuje wtedy niedobór wielu hormonów. Leczenie w taki sam sposób jak leczenie pierwotnej niedoczynności kory nadnerczy, polega na substytucji hormonalnej.

Ostra niedoczynność kory nadnerczy - jest skutkiem nasilenia się objawów przewlekłej niedoczynności kory nadnerczy w przebiegu posocznicy lub stresu związanego z zabiegiem chirurgicznym. Może być również związana z ostrym uszkodzeniem krwotocznym obu nadnerczy u poprzednio zdrowych osób (np. u dzieci w przebiegu posocznicy meningokokowej). U osób starszych przyczyną jest leczenie przeciwzakrzepowe. Leczenie polega na uzupelnianiu glikokortykosteroidów oraz wyrównywaniu niedoboru sodu i wody.

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy niedoczynności kory nadnerczy