Nadmierny wzrost u dziecka

Przyczyny nadmiernego wzrostu

Nadmierny wzrost u dziewcząt oraz chłopców ma swoje przyczyny związane z zaburzeniami wydzielania hormonów oraz przyczyny nieendokrynologiczne, czyli nie związane z zaburzeniami układu hormonalnego.

Przyczyny endokrynologiczne

Do pierwszej grupy przyczyn, a więc przyczyn endokrynologicznych zaliczane są takie choroby, jak: gruczolak przysadki wydzielający GH, czyli hormon wzrostu. Funkcją tego hormonu jest pobudzanie ciała do wzrostu. Nadmierna jego ilość powoduje nadmierne wzrastanie u dziecka.

Kolejną przyczyną endokrynologiczną nadmiernego wzrostu u dziecka jest przedwczesne dojrzewanie płciowe. W pierwszej fazie tej choroby pojawia się nadmierne wzrastanie. Przedwczesne dojrzewanie płciowe często jest pierwszym objawem choroby nadnerczy, np. czynnego hormonalnie guza nadnerczy. Przedwczesne dojrzewanie może być również sygnałem pojawienia się guzka w okolicy podwzgórza, która jest odpowiedzialna za pobudzanie przysadki  do wydzielania hormonów.

Nadmierny wzrost może pojawić się u dzieci kobiet chorych na cukrzycę. Kiedy kobieta chora na cukrzycę zajdzie w ciążę, w organizmie dziecka może dojść do nadmiernego wydzielania insuliny przez trzustkę. Taki stan nazywany jest hiperinsulinizmem i może być on przyczyną nadmiernego wzrostu u dziecka.

Wśród przyczyn endokrynologicznych wymienia się również rzadki zespół wad wrodzonych, nazywany zespołem Zespół Beckwitha-Wiedemanna.

Przyczyny nieendokrynologiczne

U dzieci nadmierny wzrost jest najczęściej uwarunkowany rodzinnie. Dzieci rodziców o bardzo wysokim wzroście najprawdopodobniej również będą bardzo wysocy. Dlatego wymieniając przyczyny wysokiego wzrostu używa się terminu ?konstytucjonalny wysoki wzrost?.
Nadmierny wzrost może być spowodowany chorobami genetycznymi. Wśród przyczyn genetycznych wymienia się takie zespoły uwarunkowane genetycznie, jak: zespół Marfana, Homocystynuria, zespół Klinefeltera. Pierwsze dwa zespoły występują bardzo rzadko. Inaczej jest z zespołem Klinefeltera, który to jest jednym z najczęściej występujących zespołów wad wrodzonych. Aberracja chromosomowa towarzysząca zespołowi Klinefeltera dotyczy jedynie osobników płci męskiej.

Leczenie nadmiernego wzrostu

Leczenie jest zależne od przyczyn nadmiernego wzrostu. Będzie ono różne w zależności, czy mamy do czynienia z przedwczesnym dojrzewaniem płciowym, zespołem Marfana, homocystynurią, czy też z gruczolakiem przysadki wydzielającym hormon wzrostu. W takich przypadkach leczenie nadmiernego wzrostu u dzieci polega na leczeniu choroby podstawowej.

Jeżeli choroba podstawowa nie wymaga leczenia lub nie ma sposobów jej leczenia, decyzję o ewentualnych działaniach leczniczych podejmuje się na podstawie obliczeń wzrostu ostatecznego, który dziecko osiągnie w wieku dorosłym. Podobnie jest w przypadku rodzinnego nadmiernego wzrostu. Tego typu nadmierny wzrost najczęściej jest dużym problemem dla dziewczynek. Decyzja o podjęciu leczenia hormonalnego, które spowoduje zmniejszenie wzrostu ostatecznego, uzależniona jest od tego, jak bardzo wzrost ostateczny będzie odbiegał od normy. Rodzice muszą być świadomi skutków ubocznych, które mogą wiązać się z terapią hormonalną. Dlatego też przed podjęciem decyzji warto gruntownie rozważyć wszystkie za i przeciw.

Leczenie dziewczynek

Leczenie nadmiernego wzrostu u dziewczynek polega na podawaniu dużych dawek estrogenów. Kiedy dziewczęta rozpoczynają miesiączkowanie dodatkowo stosuje się progesteron. Tego typu leczenie stosuje się do czasu zarośnięcia chrząstek nasadowych. Im wcześniej przed rozpoczęciem procesu dojrzewania płciowego leczenie zostanie podjęte, tym jest skuteczniejsze. Najczęściej jednak nie wdraża się leczenia przed 10. rokiem życia, gdyż nie ma jeszcze do tego czasu wystarczających danych do podjęcia właściwej decyzji o stosowaniu hormonów.

Możliwe powikłania leczenia nadmiernego wzrostu u dziewczynek to: powikłania zakrzepowo-zatorowe, przerost i rak endometrium, rozrost wielotorbielowaty gruczołów sutkowych, możliwość obniżonej płodności w wieku dojrzałym.

Leczenie chłopców

W sytuacji, gdy rodzice wraz z lekarzem zdecydują o podjęciu leczenia nadmiernego wzrostu, wtedy podobnie jak w przypadku dziewczynek, stosuje się leczenie hormonalne. W celu zahamowania wzrastania stosuje się enantal testosteronu. Najczęściej środek ten podawany jest chorym z zespołem Marfana. U tego typu pacjentów oprócz nadmiernego wzrostu obserwuje się deformacje klatki piersiowej oraz skoliozę.

Inną metodą jest zabieg ortopedyczny zwany epifizjodezą. Ta metoda wzbudza jednak kontrowersje. Zabieg polega na zablokowaniu wzrostu kości na skutek zablokowania rozwoju chrząstki wzrostowej kości udowej i obu kości podudzia.