Cholestaza ciężarnych

Cholestaza to choroba wątroby, w której dochodzi do zastoju żółci (bilirubiny oraz fosfatazy alkalicznej) w drogach, które ją wyprowadzają i przez to całkowicie zaburzają pracę tego organu.

Przenikanie kwasu żółciowego do krwioobiegu powoduje często uszkodzenie wątroby, które szkodzi nie tylko mamie, ale przede wszystkim jej dziecku.

Odpowiada za to podwyższony poziom hormonów płciowych (estrogenów i progesteronu), szczególnie aktywnych w czasie ciąży.

Organizm kobiety reaguje nadwrażliwością, ponieważ wątroba jest zbyt słaba, aby poradzić sobie z tak dużą dawką hormonów. Pojawia się uporczywe swędzenie dłoni, stóp, które stopniowo może obejmować także tułów, brzuch, szyję oraz twarz. Objawy nasilają się około 30. tygodnia ciąży, czyli w okresie poprzedzającym poród, bo wtedy stężenie hormonów jest najwyższe.

Kto powinien na nią uważać?

Lekarze wskazują także na rodzinną skłonność do występowania tej choroby oraz na skutki niewłaściwej diety. Nasze ryzyko zachorowania na cholestazę jest jeszcze większe, jeżeli mama lub siostra też na nią cierpiały. Zagrożenie wzrasta również w przypadku ciąży mnogiej oraz wcześniej przebytych chorób wątroby. Należy pamiętać, że objawy cholestazy mijają w kilka dni po porodzie, ale istnieje duże prawdopodobieństwo nawrotu tej choroby w kolejnych ciążach.

Czym grozi cholestaza?

Schorzenie jest niebezpieczne przede wszystkim dla dziecka, dlatego jeżeli zauważysz pierwsze niepokojące objawy, poinformuj o nich swojego lekarza. Wczesne rozpoznanie choroby pozwoli uchronić dziecko i uniknąć licznych powikłań w ciąży. Zlekceważenie symptomów cholestazy może doprowadzić do wystąpienia stanu zagrożenia płodu i przedwczesnego porodu.

Im bliżej jego terminu tym większe ryzyko zgonu wewnątrzmacicznego. Wysokie stężenie kwasów żółciowych prowadzi do spadku przepływu krwi z tlenem oraz do przedostania się pierwszych stolców dziecka do wód płodowych, a w konsekwencji do martwicy płodu.

Nieleczona choroba może być odpowiedzialna za szybsze starzenie się łożyska oraz krwotoki wewnętrzne po porodzie. Zaburzenia pracy wątroby to także problemy z produkcją czynników krzepnięcia krwi oraz wchłanianiem witaminy K ? stąd zwiększona skłonność do krwawienia. Dlatego tak ważna jest szybka interwencja i rozpoczęcie leczenia.

Jak zdiagnozować cholestazę?

Aby stwierdzić WCC trzeba przeprowadzić tzw. próby wątrobowe i wykluczyć inne przyczyny mogące świadczyć o żółtaczce, wirusowym zapaleniu wątroby czy złym wpływie niektórych leków przyjmowanych w ciąży. To podwyższone stężenie kwasów żółciowych oraz enzymów (ASPAT, ALAT, fosfatazy alkalicznej i bilirubiny) informuje nas o uszkodzeniu wątroby i możliwości wystąpienia choroby.

Szybka interwencja i podjęcie leczenia

Po zdiagnozowaniu cholestazy niezbędny jest pobyt w szpitalu aż do rozwiązania. Po pierwsze, by mama i dziecko byli pod stałą kontrolą lekarską. Po drugie, by zmniejszyć ryzyko komplikacji porodowych oraz by fizycznie odpocząć. By złagodzić objawy choroby, zostaje wdrożone leczenie farmakologiczne.

Do walki ze świądem podaje się leki przeciwhistaminowe oraz kwasy ursodeoksycholowe, które obniżają stężenie żółci w wątrobie. Przyjmuje się leki sterydowe, glukozę i witaminę C. Przy pobieraniu krwi sprawdza się także funkcjonowanie wątroby.

Regularna kontrola płodu

Bardzo ważna jest stała obserwacja stanu dziecka, które jest bardziej narażone na różnego rodzaju konsekwencje. Łożysko szybciej się starzeje, dlatego od 34. tygodnia ciąży częściej przeprowadza się badania płodu (KTG, test Maninga, badania laboratoryjne, USG). Konieczne jest kontrolowanie ruchliwości malca w brzuchu.

Kiedy przyspieszenie porodu?

Stwierdzenie przez lekarza wewnątrzwątrobowej cholestazy oraz nasilające się objawy (pogorszenie stanu zdrowia matki i dziecka, podejrzenie niedotlenienia płodu, żółtaczka, narastanie świądu, pogorszenie wyników badań) są wskazaniem do przedwczesnego wywołania porodu lub cesarskiego cięcia.

Przyspiesza się wtedy rozwój ważnych do życia organów dziecka (np. płuc) i rozwiązuje ciążę w ok. 36. tygodniu jej trwania. Im ciąża bardziej zaawansowana, tym cięższe są powikłania. Jednak wcześniejsze rozpoznanie choroby i podjęcie odpowiedniego leczenia skutkuje często naturalnym porodem.

Dieta przy cholestazie ciążowej

Ponieważ wątroba jest mocno przeciążona, obok farmakoterapii należy zatroszczyć się również o odpowiednią dietę. Unikamy dań, które mogą ją dodatkowo obciążyć. Odstawiamy to co tłuste, smażone, surowe, ciężkostrawne i zawierające węglowodany. Nie sięgamy po napoje gazowane oraz słodycze. Owoce i warzywa skutecznie zastąpią nam cukier. Jemy to co gotowane i pieczone.

Ryzyko dla mamy

W przypadku mamy rokowania przy cholestazie są zdecydowanie lepsze. Choroba mija po porodzie, ale w trakcie bywa bardzo uciążliwa. Objawy ustępują najpóźniej do trzech tygodni po rozwiązaniu, a wartości badań biochemicznych wracają do normy. Konsekwencji zdrowotnych nie ma. Istnieje tylko ryzyko nawrotu tej choroby przy kolejnej ciąży.

Autor: Justyna Biernacka

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy cholestazy ciężarnych